Kutadgu Bilig
Hükümdar Kün-Toğdı'nın Öğdülmiş'i Çağırdığını Söyler
Eski Türkçe aslı Günümüze aktarımı
XXIV Küntoğdı İlig Ögdilmişni Okimişin Ayur Hükümdar Kün-Toğdı'nın Öğdülmiş'i Çağırdığını Söyler
1548 Bu ay toldı yasın keçürdi ilig,  okıp oğlıŋa berdi öt sav erig Hükümdar, Ay-Toldı'nın yası sona erince, onun oğlunu çağırtarak, ona öğüt ve nasihatte bulundu.
1549 Ayur ay oğu kılma artuk sakınç,  sakınç keçse âhır tüp inde sevinç Dedi : — Ey oğul, fazla üzülme; keder geçer ve arkasından sevinç gelir.
1550 Saŋa tegmedi bu sakınç yalŋuzun,  maŋa tegdi kadğu sakınçlar uzun Bu keder yalnız sana dokunmadı; bu benim için de sonsuz kaygı ve üzühtü oldu.
1551 Köŋülni çökürme özüŋni avıt,  baka tur maŋa öz tapuğka ivit Gönlünü çökertme, kendini avut; benim yanıma gel ve hizmetimde bulun.
1552 Ataŋ öldi erse ata men saŋa,  atalık kılayın oğul bol maŋa Baban öldü ise, ben de sana bir babayım; ben sana babalık edeyim, sen de bana oğul ol.
Öğdülmiş cevabı İligke ÖĞDÜLMİŞ'İN HÜKÜMDARA CEVABI
1553 Yer öpti kör ögdülmiş aydı ilig,  uzun keç yaşağıl aşayu ilig Öğdülmiş yer öptü ve dedi : — Ey hükümdar, Allah sana devletin başında uzun ömürler versin.
1554 Men igdiş kuluŋ men tapuğçı seniŋ,  yuluğ bolsu cânım iligke meniŋ Ben senin himaye ettiğin bir kulunum, senin hizmetkârınım; hükümdar için canım feda olsun.
1555 Atam cânı boldı iligke yuluğ,  yuluğ kılsu teŋri saŋa bu kuluğ Babamın canı hükümdarın hizmetinde feda oldu; Tanrı sana bu kulu da feda etsin.
1556 Çıkardı atası bitigin oğul,  iligke ötündi kör akru amul Çocuk babasının mektubunu çıkardı, edep ve hürmetle hükümdara takdim etti.
1557 İlig aldı açtı okıdı bitig,  sözin uktı aydı isiz ay tetig Hükümdar mektubu aldı ve açıp okudu; ne demek istediğini anladı ve dedi : — Ne yazık, ey akıllı insan.
1558 Ayur ay bağırsak kişide burun,  kapuğum kurıttıŋ kor ittiŋ orun Ey merhametli insan, ey insanların ileri geleni, kapımı kimsesiz ve yerini boş bıraktın.
1559 Tirigle tapındıŋ ötediŋ hakım,  ölürde muŋadıp yidiŋ hem ğamım Hayatta iken, hizmet ettin ve hakkımı ödedin; ölürken de beni düşündün ve benim için üzüldün.
1560 Hakıŋnı öteyümedim men seniŋ,  bayat ok ötesün seniŋ haklarıŋ Ben senin hakkını ödeyemedim; senin hakkını bizzat Tanrı ödesin.
1561 Neteg kim sevinçlig men sendin bu kün,  bayat bersüni miŋ sevinçiŋ kutun Sen beni bugün nasıl memnun ettin ise, Tanrı da seni öyle memnun etsin.
1562 Sözin kesti ilig közi yaş saça,  turup çıktı andın sakınçığ kuça Hükümdar süzünü kesti, gözünden yaşlar akıttı; Öğdülmiş keder iyinde, oradan kalkıp, çıktı.
1563 Eviŋe kelip kirdi köŋli tüşük,  kapuğ yaptı kaç kün sakınçın tügük Gönlü sıkıntı içinde, gelip evine girdi; bir kaç gün her kese kapısını kapalı tutup, kederi ile baş-başa kaldı.
1564 Bu ay toldınıŋ kıldı oğlı yoğı,  çığayka üledi kümüş hem ağı Oğlu, Ay-Toldı için, ölüm aşı yaptı; fakirlere gümüş ve ipekli kumaşlar dağıttı.
1565 Keçürdi yeme ök ata kadğusın,  yakın kıldı özke kişi edgüsin Babasının matemini böyle hayırlı işler yaparak geçirdi; iyi insanları kendisine ahbap edindi.
1566 Ata pendi tuttı yorıdı köni,  kutı künde arttı yarudı küni Baba öğüdünü tuttu ve doğruluktan ayrılmadı, saadeti günden güne arttı, güneşi parladı.
1567 Negü ter eşit emdi öglüg kişi,  başında keçürmiş bilir el işi Şimdi akıllı, görmüş-geçirmiş ve memleket ışını bilen insan ne der dinle.
1568 Ata pendini sen katığ tut katığ,  kutadğay künüŋ berge künde tatığ Baba nasihatini sen sıkı tut, sıkı; günün kutlu olur ve sana her gün bir sevinç getirir.
1569 Ataŋnı anaŋnı sevindür tapın,  yanut berge tapğuŋ tümen miŋ asığ Babanı, anneni hoşnut eyle, onlara hizmet et; bu hizmet karşılığı binlerce fayda elde edersin.
1570 İlig me katığlandı anda naru,  küniŋe uru bardı edgü törü Hükümdar da o günden itibaren gayretle çalıştı, günden-güne iyi kanunlar vaz'etti.
1571 Bayudı bodun hem itildi ili,  iligke duâ kıldı bodnı tili Halk zenginleşti, memlekette nizam kuvvetlendi; halk hükümdara duâ etti.
1572 İlig bir kün oldurdı yalŋuz özün,  kemişti kitâb ötrü baktı uzun Hükümdar bir gün tek-başına oturuyordu; elindeki kitabı bıraktı uzun uzun düşündü.
1573 Tügüldi ögi köŋli yetlümedi,  tiledi ayıtğu kişi bulmadı Bir yere aklı takılmıştı, anlayamadı; sormak için biriniara di, fakat bulamadı.
1574 Sakındı kör ay toldı erdemleri,  ayur ay diriğâ ol erde eri O zaman Ay-Toldı'nın faziletlerini hatırladı ve : — Ah yazık, o erler eri idi — dedi —
1575 Kapuğ körki erdi maŋa edgü iş,  bodun asğı erdi aŋar tegse iş O bana ıyı arkadaş idi ve bârgâhımın süsü idi; o her işinde halkın faydasını düşünürdü.
1576 Kuruğ kaldı ornı irildi işim,  irükler bütürgü kanı bir kişim Arkadaşım kayboldu, yeri boş kaldı; hani bu boşluğu dolduracak bir insan.
1577 Yana saknu aldı kör ögdülmişig,  ayur-men unıtmış-men edgü işig Sonra birden-bire Öğdülmiş'i hatırladı ve dedi : — Ben bu iyi işi unutmuştum.
1578 Ölürde ol ay toldı oğlın maŋa,  tutuzdı anı men unıttım taŋa Ay-Toldı ölürken, oğlunu bana emânet etmişti; hayret, ben onu nasıl unuttum.
1579 Ata öldi erse oğul bar tirig,  birisin yitürdüm tutayın birig Babası öldü ise, oğlu hayattadır; birini kaybettim, bari birini tutayım.
1580 Kişi ıdtı terkin kör ögdülmişig,  okıdı öziŋe bekitti işig Derhâl adam gönderdi, Öğdülmiş'i huzuruna çağırttı ve bu işi de böylece yerine getirdi.